Leon Festinger’in Bilişsel Uyumsuzluk Kuramı

ISBN: 9786051702230 — 2018 Sosyal ve Beşeri Bilimler Psikoloji

Clarion adlı bir gezegendeki üstün varlıklar tara-fından kendisine mesajlar gönderildiğini iddia eden Marian Keech, sel felaketiyle Kuzey Amerika kıtasının yok olacağını ve inananların üstün varlık-lar tarafından bir uzay aracıyla kurtarılacağını iddia etmektedir. İşlerini bırakıp, paralarını ve mülklerini bağış-layarak "Arayanlar (Seekers)" olarak adlandırılan tarikata katı-lanlar heyecanla, uzay gemisinin gelişini ve maceranın başla-masını beklemektedirler. Bu durum, 1954'ten bu yana "kişinin uyumsuz iki fikre sahip olduğunda ortaya çıkan zihinsel karma-şa" olarak tanımladıkları “bilişsel uyumsuzluk” teorisinin labo-ratuvar deneylerini yapan Leon Festinger ve meslektaşları(1) için teoriyi gerçek hayatta test etmenin bir fırsatı olmuştur. Bunun üzerine Leon Festinger, Henry Riecken ve Stanley Schachter, kehanetlerin gerçekleşmediği durumda kişilerin tepkilerini, mürit rolüne girdikleri tarikatta gözlemlemişlerdir. Marian Ke-ech ve kehanetlerine inanan müritler için hazırlık aşamasında yaptıkları şeylerin geri alınması güç, hatta imkânsız olacaktır. Çünkü işlerini, mal varlıklarını ve daha pek çok şeyi dünyevî oldukları için elden çıkarmışlardır. Dahası bu kehanetlere inanmayanlarla karşı karşıya kaldıklarında yanılmış olduklarını itiraf etmek işi daha da zorlaştıracaktır.