Osmanlı’nın Öteki Tarihi

“Osmanlı kimdir?”, “Osmanlı döneminde insanlar nasıl yaşardı?” gibi sorulara cevap vermek uzmanlar için bile zor bir iştir. Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan Osmanlı İmparatorluğu olarak yıkılışına kadarki süreçte yaşanan siyasi ve askeri olaylar, resmî tarihçiler tarafından, esas olarak belli kalıpları tekrarlamak kaydıyla defalarca anlatıldı, anlatılmaya da devam ediyor. Bu anlatının “öteki yüzü”ne bakan bazı yazılarını Tanzimat’tan Cihan Harbine Osmanlı’nın Öteki Tarihi (Literatür, 2017) adlı kitabında toplayan Ayşe Hür, bu kitabında, resmi tarihçilerin neredeyse hiç girmediği sosyal tarihin “öteki yüzü”ne dair temaların izini sürüyor. Yazar, vakıflardan külliyelere, saray geleneklerinden bayram kutlamalarına, spordan sanata, mimariden kadının konumuna, giyim kuşamdan yeme-içme ve eğlence alışkanlıklarına, basın-yayından sansüre ve daha nice konuya uzanan geniş bir yelpazede Osmanlı döneminin sosyal ve kültürel panoramasını çıkarmaya çalışıyor. Bunu yaparken, günümüzde de sık sık karşımıza çıkan “Osmanlı’da evlat katli mubah mıydı?”, “Osmanlı Türkçe mi konuşurdu?”, “Osmanlı’da eşcinsellik var mıydı?”, “Harem nasıl bir yerdi?”, “Osmanlı’da hayvan sevilir miydi?”, “Osmanlı’da rüşvet var mıydı?”, “Padişahlar içki içer miydi?”, “Osmanlı’da müsadere ne zaman kalktı?”, “Avrupalılar Osmanlı’ya nasıl bakarlardı?” gibi popüler sorulara yanıtlar veriyor. İçindekiler; Bizantion / Konstantinopolis / İstanbul Evlat / Kardeş Katli ve Fatih Kanunnamesi Bir Osmanlı Kimliği: Rumi Aidiyeti Osmanlı’da Hayırseverlik ve Vakıflar Beş Asırlık Hülya: Karadeniz-Marmara İzdivacı Bentler, Maksemler, Ayazmalar Bir Yazıt, Bir Kavim, İki Seyyah, Bir Çiçeğin Hikayesi Tarihin Nakşedildiği Anıt Ağaçlar Takiyüddin ve İstanbul Rasathanesi Tarihi Yarımada / Suriçi’nin Mimari Tarihçesi Osmanlı’da Erkek Eşcinselliği Osmanlı’da Köpek ve Kedi Sevgisi Kâğıthane, Göksu Alemleri, Beyaz Ruslar Bir Açıkhava Meyhanesi Olarak İstanbul Hanım Birliklerinden Belvü Bahçesi’ndeki 1 Mayıs’a Osmanlı’da Rüşvet Gelenek ve Modernleşme Arasında Mezar Taşları Osmanlı’da İntihar Osmanlı’da Matbaa II. Abdülhamid’in Muzır Kelimelerle Savaşı Yeniçeri Ocağı’ndan Millet-i Müsellaha’ya Siyasi, Mali ve Psikolojik Ceza Olarak Müsadere Osmanlı’da Hafiyelik ve Jurnalcilik Osmanlı’da Sinema ve Tiyatro Osmanlı’da Heykel Osmanlı Kadın Hareketi Osmanlı’nın Avrupa’ya Bakışı “Öteki”nin Gözüyle Osmanlı Ülkesi Bir “Kitsch” Örneği Olarak Arma-i Osmani Osmanlı’da Tütün, Kahve ve Kahvehaneler Osmanlı’da Spor Osmanlılar ve Olimpiyatlar Osmanlı’da Dinî ve Milli Bayramlar Osmanlı’da Yılbaşı Kutlamaları, Kerbela Anmaları Gelenek, İnanç, Siyaset Kıskacında Kadın Giyimi Harem: Efsaneler ve Gerçekler