Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması – Ceza Hukuku Monografileri –

ISBN: 9789750267963 — 2021 — 1. Print Law Criminal Law

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 231. maddesinde düzenlenen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumu, son 15 sene içerisinde ceza adalet sisteminin en çok tartışılan kurumlarından birisi olmuştur. Kurumun mevzuattaki düzenlenişi ve uygulanması pek çok eleştirinin konusu haline gelmiştir. Bu eleştirileri sağlıklı bir şekilde değerlendirmek için kurum ile amaçlanan hedefleri doğru tespit etmek gerekmektedir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumu, esası itibariyle bir erteleme kurumudur. Bu çalışmada da cezanın amacı bağlamında erteleme kurumlarının ortaya çıkışı, gelişimi ve amaçları aktarılmış, böylece Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 231. maddesinde düzenlenen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumunun bu amaçları gerçekleştirmeye elverişli olup olmadığı tartışılmıştır. Onarıcı adalet anlayışının bir ürünü olarak gösterilen kurumun, onarıcı adalet anlayışının gerektirdiği şartları sağlayıp sağlamadığı da bu çalışmada incelenmiştir. Kurulan mahkûmiyet hükmünün sanık hakkında hukuki sonuç doğurmamasını ifade eden hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının hukuki niteliği, uygulanma şartları, kararın etki ve sonuçları ile denetimi ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Bu inceleme yapılırken yeri geldikçe Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin ve Anayasa Mahkemesi'nin konuya ilişkin yaklaşımına yer verilmiş, böylece kişi temel hak ve özgürlükleri ihlal edilmeden kurumun nasıl uygulanabileceği açıklanmaya çalışılmıştır. Çok yaygın bir şekilde uygulanan hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumuna ilişkin sorunların giderilmesine yardımcı olma ihtimali, çalışmanın hazırlanmasındaki temel motivasyon kaynağı olmuştur.