Ceza Muhakemesi Hukukunda İddianamenin İadesi Kurumu

ISBN: 9786052641644 — 2023 — 1. Print Law Criminal Law

İddianamenin iadesi kurumu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile 2005 yılında hukukumuza dahil eTürkçemiştir. Söz konusu düzenlemeye göre kamu davasının açılabilmesi için, iddianamenin mahkeme tarafından kabul eTürkçemesi gerekir. Bu düzenlemeden önce Cumhuriyet savcısının iddianame düzenlemesi ile kamu davası açıldığından, çoğu zaman soyut beyanlarla kişilerin lekelenmeme hakkı zedelenmekte ve gereksiz yargılamalarla mahkemelerin iş yükü artmaktaydı. Kanun koyucu iddianamenin iadesi kurumu ile delil olmadan düzenlenen iddianame nedeniyle kişilerin lekelenmeme hakkının zedelenmesini engellemek ve mahkemeleri gereksiz yargılamalardan kurtarmayı amaçlamaktadır. İddianamenin iadesi kapsamında Ceza Muhakemesi Kanunu 170 inci maddeye uygun olarak düzenlenmeyen ve 174 üncü maddede sayılan şartlar bulunmadan düzenlenen iddianame mahkeme tarafından iade edilecektir. Ceza Muhakemesi Kanunu 174 üncü maddede sayılan iade nedenleri sınırlı sayıdadır. Bu nedenle mahkeme iddianameyi sadece maddede belirtilen sebeplerden dolayı iade edebilecektir. Ancak uygulamaya baktığımızda; iddianamenin iadesinin mahkeme ile savcılıklar arasında uyuşmazlıklara neden olduğu, bazen savcıların iddianameyi kanunda belirtilen usule uygun olarak düzenlemedikleri halde mahkemelerin bu iddianameleri kabul ettikleri, bazen hakimlerin maddede düzenlenmeyen sebeplerle iddianameleri iade ettikleri görülmektedir. Bu durum ise yargılamanın sürüncemede kalmasına, gereksiz uzamasına ve kişilerin aTürkçe yargılanma hakkının zedelenmesine sebep olmaktadır. Bu çalışmada iddianamenin iadesi kurumu ile amaçlanan hususların yerine getirilip getirilmediği ve kurumun uygulamadaki işleyişi ele alınmıştır.